Bij een blauw bord hoort een blauwe beker. Alleen op die ene kleur tegels mag er gelopen worden. Ik moet eerst mijn sokken aan, daarna pas mijn broek. De keel telkens opnieuw schrapen. Waarom? Gewoon. Omdat het zo hoort! Omdat dat zo fijn voelt. Omdat je niet anders kunt. Rituelen, tics en dwanghandelingen bij kinderen zijn gewoon. Gewoon in de zin van dat het vaak voorkomt. Als ouder kun je er een beetje tureluurs van worden, maar het kan een schrale troost zijn te weten dat je kind niet de enige is. Wanneer is het nog onschuldig en wanneer moet je dan wel hulptroepen inschakelen?
Wat zijn rituelen?
Het voorbeeld van lopen op een bepaalde kleur tegel of alleen de witte strepen van het zebrapad zal je vast bekend voorkomen. We deden het als kind en, geef toe, ook nu je ouder bent komt het nog weleens voor. Rituelen en dwanghandelingen komen in alle soorten en maten. Symmetrie, tellen, aanraken of een bepaalde volgorde aanhouden zijn enkele voorbeelden. Dit hoeft niet erg te zijn. Rituelen en de herhaling hiervan geven rust en herkenbaarheid. Niet voor niets wordt een avondritueel voor het naar bed gaan zo geprezen.
Dwanghandelingen bij kinderen
Maar op een gegeven krijg je zo’n vaag onderbuikgevoel. De rituelen van je kind nemen zo onderhand wel heel veel tijd in beslag en zijn inmiddels dwanghandelingen geworden. Kinderen voor Kinderen sneden dit onderwerp al aan in het lied ‘Een been op de stoep’. Ik schrok me rot toen ik dat liedje een keer voorbij hoorde komen.
Ik loop met een been op de stoep,
en een been in de goot,
en als ik dat niet doe,
dan ben ik morgen dood.
Het kwam zo hard over en binnen ook. Maar het legt ook in één zin uit wat dwanghandelingen zijn. Ik moet dit doen of juist niet doen anders gebeurt er iets ergs. Dat iets ‘ergs’ zal bij kleuters vooral om een onprettig , en niet te duiden, gevoel kunnen gaan terwijl oudere kinderen er echt een gebeurtenis aan kunnen koppelen. Er gebeurt dan iets met hunzelf, papa of mama bijvoorbeeld.
Wanneer zijn dwanghandelingen een probleem?
Eigenlijk zodra je niet meer van een ritueel spreekt, maar echte dwanghandelingen of dwanggedachtes. Laten we voor het gemak het voorbeeld van alleen mogen lopen op bepaalde tegels weer aanhalen. Het kind maakt een foutje. Het ene kind baalt hier heel eventjes van en pakt de draad weer vrolijk op terwijl het andere kind helemaal opnieuw vanaf het begin moet beginnen van zichzelf.
Ook als een kind situaties gaat vermijden, de rituelen teveel tijd in beslag gaan nemen en het welzijn eronder gaat lijden moeten er alarmbellen afgaan.
Ik tel de tegels van de straat maar het putje telt niet mee het zijn er 70 precies tot aan de brug.
En als ik me vergis moet ik helemaal terug wat gek, wat maf, bekaf.
Wat is een tic?
Een tic is een plotselinge, spontane, korte samentrekking van een spier of spiergroep.
Aldus Wikipedia over de motorische tic variant. Er zijn hierin nog twee onderscheidingen te maken; namelijk spraak en beeld. Je keel schrapen, grommen, met je ogen knipperen zijn voorbeelden van tics. Een tic is lastig te onderdrukken. Zeker bij vermoeidheid kunnen ze vaker opspelen. Het niet uitvoeren van de tic voelt heel onprettig. Als je kind last heeft van één of meerdere tics is negeren eigenlijk het beste. Hier de aandacht op vestigen of zelfs corrigeren kan alleen maar averechts werken weet ik uit eigen ervaring. In de meeste gevallen zal het binnen een jaar verdwijnen of valt er prima mee te leven. Ook hier weer uit eigen ervaring. 😉
Tip: het prentenboek Vic heeft een tic* bespreekt op een laagdrempelige manier tics en Gilles de la Tourette.
Wanneer hulp zoeken?
Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan. Het roze bekertje en geel bord zijn voor handen en doen het net zo goed als een identiek gekleurd paar. Het is soms erg frustrerend en lastig, maar gun je kind zijn/haar rituelen. Het kan net dat beetje houvast bieden die ze zo hard nodig hebben in een wereld waarin ze geen controle hebben. Lopen deze rituelen over in dwanghandelingen. Tics die niet overgaan, maar juist verergeren en overgaan in een ticstoornis als Gilles de la Tourette? Dan is het duidelijk dat dan professionele hulp gezocht moet worden. Maar waar vind je hulp voor dwanghandelingen bij kinderen? Allereerst bij de huisarts. Hij of zei kan je indien nodig doorverwijzen naar een kinderpsycholoog of gedragstherapeut.
Foto tegels via Shutterstock
••Op mamaloublogt.nl maken we soms gebruik van affiliatelinks. Dit betekent dat als jij via die link een aankoop doet, wij daar een commissie voor ontvangen. Dit kost jou niets extra. Daarnaast word ik soms betaald of ontvang ik producten in ruil voor een artikel. Meer informatie vind je in mijn disclaimer. ••
Mooi stuk!